HİZMETLER

Anal Fissür Nedir?

Halk arasında makat çatlağı, makatta yırtık, mayasır, mayasıl gibi değişik isimlerle de bilinen kronik anal fissür, makat bölgesinin en sık görülen hastalıklarındandır. Hastalığın temelinde anüsün girişinde oluşan, anal kanala doğru dikey olarak uzanan çatlak veya yırtık oluşumu bulunur. Her yaşta görülebilmekle birlikte, en sık genç ve orta yaşlılarda (30 ve 40’lı yaşlarda) ortaya çıkar. Kadın-erkek oranında anlamlı bir fark yoktur. Ancak kadınlarda genellikle gebelik ve doğum sırasında ortaya çıkar veya belirtiler alevlenir. Erkeklerin % 99, kadınların % 90’ında fissürün yerleşimi kuyruk sokumu tarafında yani arkadadır.

Fissür Neden Oluşur?

Anal fissürlerin oluşumunda rol oynayan en önemli faktör, % 90’dan fazla oranda kabızlıktır. Oluşumda kabul edilen teori anal kanalın dışkılama esnasında uğradığı travmadır. Makat bölgesinin özel anatomisi nedeniyle, arka kısım travmaya daha açıktır ve bu nedenle fissürler en sık burada görülür. Kabızlık dışında barsak enfeksiyonları, patlama tarzında dışkılamaya yol açan ishal, Crohn veya ülseratif kolit gibi barsak hastalıkları da fissüre neden olabilir. Nadiren tüberküloz, lösemi, sifilis, AIDS, cinsel temasla geçen diğer hastalıklar ve anal kanserler de fissüre yol açabilir. Bazı ailelerde fissür daha sık görülür. Bu hastalığın kalıtsal olmasından değil, kabızlığın o ailede daha sık görülmesinden ve muhtemelen beslenme alışkanlıklarındandır.

Ağrıya çok hassas olan anal bölgede oluşan küçük bir çatlak bile şiddetli ağrıya, o da kaslarda spazma ve kan dolaşımının bozulmasına yol açar. Bu da yara iyileşmesini bozar. Bu yüzden, erken müdahale edilen akut fissürler genelde kendiliğinden iyileştiği halde, iyileşmeyen fissürlerde bölge cildinde değişiklikler oluşur ve olay kronik hal alır. Zamanla fissürün alt kısmında deride ödem, şişkinlik ve sert bir cilt pilisi oluşur. Bizim “sentinel pili” veya “nöbetçi pili” adını verdiğimiz bu cilt pilisi birçok hasta tarafından hemoroid memesi ile karıştırılır. Fissür kronikleştikçe yara kenarları sertleşir, derinleşir ve zamanla tabanda büyük abdest tutmayı sağlayan kaslar görünür hale gelir. Tedavisiz kalan ileri evre fissürlerde zamanla enfeksiyon gelişerek abseler ve fistüller oluşabilir.

Fissürün Belirtileri Nelerdir?

Fissür hastalarının çoğu kendilerinde hemoroid olduğunu zannederek cerrahi uzmanına başvururlar. Anal fissürde en sık görülen yakınma ağrıdır. Ağrı özellikle dışkılamadan sonra artar, kesici, yırtıcı, cam kesiği gibi veya yanıcı karakterde olabilir. Dışkılama esnasında başlayan ağrı 3-4 saat kadar sürebilir ve giderek azalır. Bazen gün boyu ağrının devam ettiğini söyleyen hastalarımız da vardır. Makatta yanma ise açıkta kalan sinir uçlarından kaynaklanır ve genellikle erken evrelerde görülür.

Diğer sık görülen belirti ise makattan kanamadır. Ağrılı rektal kanamanın en sık sebebi fissürlerdir. Kanama hemen daima parlak kırmızı renkte, damlama şeklinde veya tuvalet kağıdına çizgi şeklinde bulaşma tarzındadır. Genellikle hiçbir zaman kansızlığa neden olacak şiddette olmaz. Kanamanın nedeni dışkılama sırasında anal kanalın genişlemesi ve çatlağın yeniden yırtılmasıdır.

Kronik fissürlerde oluşan sentinel pililer hastalar tarafından hemoroid memesi olarak yorumlanır ve hasta bu şişlik için başvurabilir. Bu pililer hemen daima fissür tarafında, çoğu zaman 2-3 mm, fakat bazen 1-2 cm kadar uzun, çoğu zaman tek veya bazen birden çok veya ibik şeklinde olabilirler. Genelde hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkarlar. Bazen bu pililerin altında veya fissürün tabanında enfeksiyon sonucu mikroabseler veya fistüller de gelişebilir. Bu durumda hastalar sarı renkli, bazen kötü kokulu akıntı ve ıslaklığa bağlı kaşıntı yakınmaları ile de başvurabilirler. Bu yakınmalar genelde yaz aylarında artar.

Dışkılamada zorlanma ve ıkınma, ağrıya bağlı oluşan kas spazmı nedeniyle makat kaslarının gevşeyememesine bağlıdır ve kabızlığın giderek derinleşmesine yol açar. Bu, tam bir kısır döngüdür, çünkü kabızlık arttıkça katılaşan gaitanın yırtığa neden olma olasılığı da yükselmektedir. Dışkılamanın geciktirilmesi yüzünden karında şişkinlik ve gaz problemleri de ortaya çıkabilir. Seyrek olarak görülse de, bazı hastalarda idrarda yanma, ağrılı idrar ve tam olarak rahatlayamama hisleri de görülebilir. Çok uzun süren ve tedavisiz kalan vakalarda makatta darlık gelişebilir veya makat kaslarının kasılmasına bağlı olarak hasta tarafından darlık varmış gibi hissedilebilir. Büyük abdest şekli bozulabilir ve incelebilir.